Jakie są najlepsze sposoby dbania o odporność u dziecka?

Jesień i zima to czas, gdy mnóstwo przedszkolaków i uczniów w wieku wczesnoszkolnym zapada na choroby infekcyjne, takie jak grypa, przeziębienie czy angina. Jakie czynniki mogą upośledzać odporność u dzieci? 

• niewłaściwe odżywianie

Jedną z przyczyn jest nieprawidłowa dieta. Jeśli mały pacjent spożywa głównie produkty obfitujące w cukier i tłuszcz, a pozbawione wielu cennych składników mineralnych (np. cynku, selenu, żelaza) oraz witamin (szczególnie z grupy B, C i D) nic dziwnego, że choruje częściej od równolatków. 

• nadmierna higiena 

Niekorzystny wpływ na niedojrzały jeszcze układ immunologiczny młodego człowieka ma sterylne otoczenie, w którym dziecko żyje. Przesadna dbałość rodziców o higienę pozbawia malucha szansy na kontakt z niegroźnymi patogenami. Warto dodać, że tego typu praktyki zwiększają ryzyko zachorowania na choroby alergiczne i astmę w przyszłości. Co poza złą dietą i nadmierną higieną może negatywnie odbić się na odporności u dzieci?

• bierny tryb życia

Dzieci, które spędzają mało czasu na dworze i w ich codziennej rutynie brakuje miejsca na regularną aktywność fizyczną, mają słabszą odporność od rówieśników, którzy są aktywni ruchowo. Dyscypliny i zabawy sportowe uprawiane na zewnątrz świetnie hartują rozwijający się organizm i uodparniają go na zmienne warunki atmosferyczne.

• nieodpowiedni ubiór do pogody

Część rodziców w trosce o zdrowie pociech ubiera je nieadekwatnie do pogody, co prowadzi do przegrzewania organizmu dziecka i zaburza rozwój jego naturalnej odporności. Warto mieć świadomość, że u małych dzieci mechanizmy termoregulacji nie są jeszcze w pełni wykształcone (w przeciwieństwie do osób dorosłych).  

• antybiotykoterapia i dym tytoniowy

Długotrwała lub powtarzająca się antybiotykoterapia nie pozostaje bez wpływu na układ immunologiczny najmłodszych pacjentów (odbija się niekorzystnie na mikroflorze jelit, niszcząc nie tylko szkodliwe, ale i dobroczynne drobnoustroje). Odporność u dzieci osłabia również dym papierosowy. Tzw. bierne palenie tytoniu skutecznie osłabia zdolność do obrony przed patogenami.

Obniżenie odporności może też być spowodowane chronicznym stresem, przemęczeniem i niewystarczającą ilością snu. Jak więc przeprowadzić proces uodparniania dzieci za pomocą zmian w jadłospisie?

Wzmocnienie organizmu dziecka zagwarantuje nam zróżnicowana dieta. Podstawę jadłospisu pociechy powinny stanowić produkty spożywcze zawierające witaminy: A, z grupy B, C oraz składniki mineralne: wapń, cynk, magnez, żelazo, selen.  Rodzice powinny starać się komponować posiłki z dużą zawartością warzyw takich jak:

• brokuły, 
• marchew, 
• dynia,
• pomidory,
• szpinak,
• burak,
• natka pietruszki,
• papryka,
• kalafior, 
• cebula,
• brukselka. 

Dieta na odporność u dzieci musi zawierać również jaja, chude mięso, tłuste ryby morskie, produkty mleczne (mleko, jogurty, kefiry, maślanki) i zbożowe (w szczególności kasze). Maliny, jagody, czarna porzeczka, pomarańcze, banany, kiwi, mango to owoce, które mogą być bazą II śniadania lub deseru. Należy zadbać nie tylko o wartościowe składniki pokarmowe, ale i o regularność spożywanych posiłków. Dziecko powinno jeść o stałych porach. W trosce o jego układ immunologiczny warto zwracać szczególną uwagę na to, aby każdego dnia dostarczać młodemu organizmowi odpowiednią ilość płynów (w wieku po niemowlęcym jest to 1,5-2 l dziennie). Podawajmy maluchowi nie tylko wodę, ale także domowej roboty kompot, świeżo wyciskane soki, herbatki owocowe i ziołowe, czy pożywne zupy.

Naturalnym i bezpiecznym środkiem wspomagającym odporność u dzieci jest miód z pasieki. Posiada właściwości przeciwzapalne, bakteriobójcze i przeciwwirusowe. Ten wyrób pszczeli jest nie tylko zdrowy, ale i bardzo smaczny, wprost uwielbiany przez maluchy – może więc stanowić znacznie lepszą alternatywę dla białego cukru. Jak podawać dziecku miód? Polecamy stosować go jako dodatek do herbaty, naparu ziołowego, kakao czy owsianki. 

Dużą rolę w zapewnieniu prawidłowej pracy układu odpornościowego najmłodszych odgrywa sen. To właśnie podczas nocnego odpoczynku młody organizm ma szansę się zregenerować. W trosce o higienę snu dziecka należy dbać o to, aby codziennie chodziło spać o tej samej porze, a jego pokój był codziennie wietrzony. Optymalna temperatura powietrza to około 19 stopni Celsjusza. W okresie grzewczym warto korzystać z nawilżacza powietrza, tak aby wilgotność w pomieszczeniu wynosiła mniej więcej 40-60%. 

Dziecko powinno spędzać codziennie przynajmniej godzinę na świeżym powietrzu. Warto trzymać się tej zasady bez względu na aurę za oknem (wystarczy odpowiedni ubiór). W ten sposób zahartujemy pociechę i wzmocnimy jej odporność. Starajmy się również zaszczepić w dziecku miłość do aktywności fizycznej od najmłodszych lat. Wspólne wycieczki rowerowe, uczęszczanie na basen czy gra w piłkę nożną to tylko kilka z ogromnej palety możliwości. Regularny ruch może też stanowić element profilaktyki przeciw nadwadze i otyłości. Co jeszcze? Pozytywny wpływ na odporność u dzieci może mieć czasowa zmiana klimatu. Warto w okresie wakacji i ferii wyjeżdżać nad morze lub w góry.

Nie narażajmy dziecka na niezwykle szkodliwego wdychanie dymu papierosowego – jeśli nie potrafimy zerwać z tym nałogiem, nigdy nie palmy tytoniu w domu!

Pamiętajmy, że skuteczną metodą uodparniania dzieci jest też korzystanie ze szczepień ochronnych (np. przeciw grypie, pneumokokom, meningokokom).

Mamy nadzieję, że powyższe sposoby na wzmocnienie odporności u dzieci okażą się dla was przydatne i częstotliwość wizyt u pediatry zmniejszy się do minimum.

lek. Michał Dąbrowski

STADA/PL/397/2021