Co na ból gardła? Sprawdź, co przyniesie ulgę!

Ból gardła to objaw, który zna chyba każdy z nas. Często towarzyszy różnego rodzaju infekcjom, ale może być też symptomem np. przeciążenia strun głosowych czy alergii. Jak sobie z nim radzić? Co na ból gardła będzie najlepsze? Co pomoże, a czego unikać?

Jak to zostało już wspomniane, przyczyn bólu gardła może być wiele. Poza wymienionymi czynnikami może stać za nim też m.in. choroba refluksowa czy chociażby stres (mówimy wtedy o somatyzacji). Najczęściej jednak za ból gardła odpowiada stan zapalny wywołany infekcją. Jakie są zatem rodzaje infekcji?

• Infekcje wirusowe - zwykle przebiegają dość łagodnie, choć często obejmują nie tylko gardło, lecz także nos oraz zatoki. Tego typu infekcje potocznie nazywamy przeziębieniem, a najczęściej wywołują je rynowirusy (około 40-50 proc. przypadków). Co istotne, wirusy rozprzestrzeniają się bardzo łatwo i szybko, przede wszystkim drogą kropelkową lub podczas bezpośredniego przeniesienia patogenu np. do oczu czy ust (chociażby z nieumytych rąk, które wcześniej dotknęły zainfekowanej powierzchni). Dorosły człowiek przeciętnie mierzy się z przeziębieniem 2-4 razy w roku. Zwykle rozwija się ono w ciągu 1-6 dni od kontaktu z wirusem.

W kontekście przeziębienia ważne jest aby wiedzieć co na ból gardła sprawdzi się najlepiej, ale również co może pomóc z innymi objawami np. z katarem czy podwyższoną temperaturą. Ważne aby pamiętać że antybiotykoterapia jest zarezerwowana dla informacji bakteryjnych i że decyduje o niej lekarz.W przypadku przeziębienia powinno wystarczyć leczenie mające na celu złagodzenie objawów i wspomaganie odporności.

• Infekcje bakteryjne – statystycznie są one rzadsze niż wirusowe, ale zazwyczaj cięższe w przebiegu. Za infekcje gardła w większości przypadków odpowiadają paciorkowce beta-hemolizujące grupy A (Streptococcus pyogenes). One także przenoszą się drogą kropelkową lub poprzez bezpośredni kontakt. Co ważne, w tym przypadku do rozwoju choroby wystarczy około 12 godzin od kontaktu z bakterią, a specyficzne symptomy od razu są intensywne (w infekcjach wirusowych narastają stopniowo).

Jak w tym przypadku przebiega leczenie? W tym przypadku antybiotykoterapia jest podstawą - tego typu leki stosuje się właśnie w infekcjach bakteryjnych. Pamiętaj, że o antybiotykoterapii zawsze decyduje lekarz. Co istotne, zastosowanie antybiotyku, nie oznacza rezygnacji z leczenia objawowego, które jest równie ważne, ponieważ m.in. zwiększa komfort pacjentów.

• Infekcje grzybicze - występują zdecydowanie rzadziej niż te opisane wcześniej. Zazwyczaj wywołują je drożdżaki (Candida albicans), a poza infekcją grzybiczą gardła często pojawiają się jednocześnie także grzybicze zapalenie jamy ustnej oraz migdałków. Poza bólem gardła i innymi standardowymi objawami infekcji obserwuje się wtedy także biały lub żółty nalot na gardle oraz migdałkach.

Jeśli podejrzewa się infekcję grzybiczą gardła, konieczne jest wykonanie wymazu, który pozwoli potwierdzić, czy faktycznie przyczyną choroby są grzyby. Jeśli tak, dzięki wymazowi (z posiewem) będzie możliwość doboru odpowiedniego leczenia - terapia lekami przeciwgrzybiczymi może być jednak długotrwała, dlatego też warto uzbroić się w cierpliwość. O terapii przeciwgrzybiczej również decyduje lekarz.

Poza bólem gardła, zwykle pojawia się też jego kłucie, swędzenie, pieczenie, obrzęk, zaczerwienienie czy uczucie suchości. Sposoby, które mają na celu złagodzenie tego typu objawów, najlepiej jest stosować, gdy tylko je zaobserwujemy - im szybciej zaczniemy działać, tym większe prawdopodobieństwo, że stan zapalny się nie zaostrzy. 

Jest już za późno i rozwinęła się pełnoobjawowa infekcja? Wtedy jak najbardziej także przydadzą się domowe sposoby - co na ból gardła jest sprawdzone i faktycznie działa?

• Płukanka - woda z sodą oczyszczoną

Roztwór zwykłej sody oczyszczonej wykazuje właściwości m.in. antyseptyczne, przeciwzapalne i pomaga łagodzić obrzęk gardła. Wystarczy w połowie szklanki ciepłej wody rozpuścić pełną łyżeczkę sody, a następnie płukać gardło. Poleca się powtarzanie tej czynności 2-3 razy dziennie.

• Zioła

Rośliny wykorzystywane są w medycynie od tysięcy lat i do dzisiaj znakomicie sprawdzają się m.in. właśnie w terapii stanów zapalnych gardła. Na infekcje górnych dróg oddechowych poleca się przede wszystkim:

• bez czarny (łagodzi kaszel, ma właściwości m.in. przeciwwirusowe, przeciwgorączkowe, wzmacniajace odporność),
• szałwię (łagodzi podrażnienia, ma właściwości odkażające, przeciwzapalne, antyoksydacyjne, świetnie sprawdza się w przypadku chrypki),
• jeżówkę purpurową (znana przede wszystkim z łagodzenia właśnie gardłowych problemów, wspiera pracę układu immunologicznego, wykazuje właściwości  przeciwzapalne, przeciwwirusowe i przeciwbakteryjne),
• rumianek, tymianek, podbiał pospolity i inne.

Co ważne, zioła można stosować w różnych formach, np. naparów do picia lub płukania gardła. Podobnie jak w przypadku roztworu z sody oczyszczonej, płukanki należy wykonać kilka razy w ciągu dnia (napar musi być ostudzony, by nie poparzyć jamy ustnej i gardła).

• Siemię lniane

Znakomicie sprawdza się aby złagodzić ból gardła, lecz także na drapanie, swędzenie oraz uczucie suchości. Wystarczy zalać rozdrobnione ziarna siemienia lnianego gorącą wodą i odstawić pod przykryciem na około 15 minut. Po tym czasie powstanie zawiesina, którą można zastosować w formie płukanki lub wypić (do smaku można dodać np. miód, który także ma działanie łagodzące ból). Siemię lniane osiądzie wtedy na gardle i tym samym stworzy swego rodzaju warstwę ochronną, która zarówno złagodzi obecne już objawy, jak i zadziała w formie prewencji przed dalszym podrażnieniem.

• Miód

Jeśli w dalszym ciągu zastanawiasz się, co pomaga na ból gardła, nie możesz pominąć wspomnianego już miodu. Ma on wiele pomocnych właściwości: immunostymulujące, powlekające, nawilżające, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, regenerujące i inne (należy jednak zrezygnować z niego w przypadku infekcji o podłożu grzybiczym). Podobnie jak wcześniejsze, tak i ten specyfik można stosować na kilka sposobów.

Najbardziej popularny jest chyba roztwór do płukania gardła - pamiętaj jednak, by nie zalewać miodu gorącą wodą, powinna mieć około 40°C (wyższa może ograniczyć lecznicze właściwości miodu). Dobrym pomysłem będzie też picie rozpuszczonego miodu w ciepłej wodzie. W takiej formie najszybciej trafi do krwiobiegu i tym samym łatwo przedostanie się do wszystkich narządów oraz tkanek. Miód można także potraktować jako pastylki do ssania - nakładamy na łyżeczkę skrystalizowany miód, bierzemy do ust i ssiemy niczym wspomniane pastylki. Dzięki temu przez dłuższy czas będzie miał bezpośredni kontakt z tkankami jamy ustnej i gardła.

• Płukanka - woda z solą

Jest to kolejna forma płukanki, którą można zrobić z produktów, jakie większość z nas zawsze ma pod ręką. Sól będzie w tym przypadku pomocna, ponieważ działa antyseptycznie oraz łagodzi obrzęk. Przygotuj łyżeczkę soli, rozpuść ją w ciepłej (nie gorącej!) wodzie i płucz gardło - pamiętaj, by stężenie soli nie było zbyt duże, ponieważ może wtedy nie tyle pomóc, co dodatkowo podrażnić śluzówkę. Co istotne, jeśli masz w jamie ustnej afty, lepiej tej metody unikać. Spowoduje to niepotrzebne pieczenie.

• Inhalacje z olejków eterycznych

Co na ból gardła będzie szczególnie pomocne? Jeśli zdecydujesz się na korzystanie z właściwości leczniczych olejków eterycznych, postaw na olejek eukaliptusowy, sosnowy bądź lawendowy. Dostaniesz je w aptekach lub specjalistycznych sklepach z ziołami - tego typu produktów nie kupuj w niesprawdzonych miejscach.

A czy można zapobiec infekcji i tym samym nie musieć w ogóle zastanawiać się, co na ból gardła okaże się najskuteczniejsze? Oczywiście, że tak! Oto kilka wskazówek, o których warto pamiętać na co dzień:

• Dbaj o nawilżenie powietrza w pomieszczeniach, w których przebywasz (zwłaszcza jeśli są ogrzewane lub klimatyzowane - często powoduje to spadek wilgotności). Optymalne dla naszych organizmów nawilżenia powietrza to 45-65 proc.
• Nawadniaj się - dorosła osoba powinna wypijać minimum 2-2,5 l płynów dziennie. Nawodnienie jest niezwykle istotne dla nawilżenia gardła. W przeciwnym razie będą przesuszone, co samo z siebie może powodować dyskomfort, lecz przede wszystkim zwiększa ryzyko infekcji.
• Wzmacniaj odporność dzięki prawidłowej i zbilansowanej diecie. Pamiętaj przede wszystkim o dodawaniu do swoich posiłków dużej ilości warzyw, zwłaszcza tych bogatych w witaminę C, jak np. papryka, natka pietruszko, brokuły, porzeczki czy truskawki. Smacznie i zdrowo!

Lek. Michał Dąbrowski

STADA/PL/234/2021