Przeziębienie - objawy i przyczyny. Jak mu przeciwdziałać?

Przeziębienie (zwane zamiennie zapaleniem nosogardła lub chorobą przeziębieniową) to powszechnie występująca infekcja, która atakuje dorosłych i dzieci przede wszystkim sezonie jesienno-zimowym. Jakie są główne czynniki sprawcze przeziębienia i czy można skutecznie zapobiec tej chorobie? Sprawdźmy!

Przeziębienie to choroba górnych dróg oddechowych o podłożu wirusowym. Za rozwój schorzenia może odpowiadać jeden z ponad 200 gatunków wirusów. Jednak w 40-50% przypadków głównymi sprawcami przeziębienia są rynowirusy. Rzadziej są to patogeny takie jak:

• koronawirusy, 
• adenowirusy
• parwowirusy,
• wirus RSV,
• wirusy Coxsackie,
• enterowirusy.

Czasami zdarza się, że choroba przeziębieniowa ma podłoże bakteryjne lub grzybicze. Wiele osób, które słyszy od lekarza diagnozę „przeziębienie”, zastanawia się, jak dochodzi do zakażenia? Istnieją dwie drogi infekcji: 

• kropelkowa - podczas kontaktu z chorym, który np. rozmawia, kicha lub kaszle (w ten sposób rozpyla krople wydzieliny dróg oddechowych z wirusami),
• kontakt z zakażonymi przedmiotami - część wirusów jest w stanie przetrwać w środowisku wiele godzin (np. na poręczach schodów, klamkach od drzwi, sztućcach, meblach). Mając styczność z zakażonym przedmiotem, nieświadomie dotykamy później ust, nosa lub przecieramy oczy, ułatwiając patogenom wniknięcie do organizmu (z tego względu tak ważną rolę odgrywa staranna higiena rąk w okresie zwiększonej zachorowalności na przeziębienie).

U dorosłych pacjentów przeziębienie występuje mniej więcej 2-4 razy w roku. W przypadku seniorów choroba jest rzadziej spotykana (średnio 0,5-1 w roku). Natomiast jeśli chodzi o najmłodszych pacjentów, u dzieci przeziębienie pojawia się około 2-3 razy częściej, niż u osób dorosłych. Z czego to wynika? Wraz z upływem lat układ odpornościowy coraz lepiej radzi sobie z większą liczbą wirusów wywołujących przeziębienie, w związku z czym osoby w podeszłym wieku chorują na tę infekcję sezonową rzadziej niż młodsi pacjenci z pozostałych grup wiekowych.

Ryzyko zachorowania na przeziębienie jest największe na przełomie III i IV kwartału, gdyż wtedy następuje znacznie obniżenie temperatury powietrza. Wirus odpowiadające za przeziębienie rozprzestrzenia się najszybciej w zatłoczonych miejscach, czyli np. placówkach oświatowych, urzędach, obiektach biurowych, środkach komunikacji miejskiej (autobusach, tramwajach). Ile trwa przeziębienie? Objawy utrzymują się około 7 dni.

Objawy przeziębienia zwykle dają o sobie znać 1-2 dni po zakażeniu. Często pierwszym zwiastunem choroby jest gorsze samopoczucie. Do wczesnych objawów infekcji zaliczamy też wysychanie i uczucie drapania w nosie spowodowane inwazją wirusów na nabłonek błony śluzowej nosa. Kolejny, często występujący symptom to ból gardła (niekiedy towarzyszy mu chrypka) i kichanie. Chorzy mogą też skarżyć się na nieżyt nosa. Początkowo wydzielina zalegająca w nozdrzach ma wodnisty charakter, z czasem przybierając bardziej ropną postać (zielonkawy/żółty kolor). W pierwszych kilku dniach przeziębienia może też występować stan podgorączkowy (gorączka pojawia się rzadziej u dorosłych, częściej u dzieci). Warto podkreślić, że objawy przeziębienia mogą mieć zróżnicowany charakter i różny stopień nasilenia w zależności od rodzaju wirusa, który wywołał infekcję w organizmie.

Jak odróżnić przeziębienie od grypy? Część symptomów przeziębienia przypomina grypę, jednak są one łagodniejsze i mniej uciążliwe. Jeśli poza wymienionymi powyżej objawami odczuwamy silne bóle mięśni i stawów, mamy wysoką gorączkę, dreszcze, kaszel, towarzyszy nam uczucie ogólnego rozbicia - bardzo prawdopodobne, że zachorowaliśmy na grypę, która również jest infekcją wirusową, ale wywołaną przez wirusy grypy typu A, B lub C. Grypa rozwija się o wiele szybciej, niż przeziębienie, ma gwałtowniejszy przebieg. Należy mieć świadomość, że grypa jest znacznie groźniejsza od przeziębienia i może prowadzić do niebezpiecznych powikłań (w skrajnych przypadkach nawet do zgonu). Dlatego nigdy nie można bagatelizować tej choroby i należy skonsultować się z lekarzem rodzinnym jeżeli zauważyliśmy jej objawy.

Jakie naturalne sposoby na przeziębienie możemy wypróbować w domowym zaciszu? Wskazany jest odpoczynek w łóżku. Zwolennicy domowych metod powrotu do zdrowia powinni dbać o optymalne nawodnienie organizmu (co najmniej 2l płynów dziennie). Pomocna w walce z uciążliwymi objawami przeziębienia będzie np. rozgrzewająca herbata z imbirem, który z uwagi na swoje prozdrowotne właściwości jest rośliną szczególnie cenioną w Azji. Dobroczynny wpływ imbiru na organizm to zasługa bioaktywnych związków zwanych gingerole.

Co jeszcze zastosować, aby lepiej radzić sobie z infekcją? Warto płukać nos i zatoki solą fizjologiczną i wykonywać inhalacje parą wodną z dodatkiem olejków eterycznych. Roztwór soli fizjologicznej znakomicie nawilża błonę śluzową, udrażnia nos, pozwala pozbyć się zalegającej wydzieliny (dzięki tym zabiegom łatwiej się nam oddycha).

Jeśli mamy stan podgorączkowy lub gorączkę, możemy pić napar z lipy, który jako tradycyjny środek działa napotnie i lekko przeciwgorączkowo. Warto wspomóc domową kurację syropem z miodem i cebulą. Ten domowej roboty specyfik wykazuje korzystne działanie w czasie przeziębienia oparte na tradycji stosowania. Osoby chore na przeziębienie, które cierpią z powodu bólu gardła i kaszlu (suchego lub mokrego) odczują znaczną ulgę, regularnie pijąc ten syrop. Co ważne, mogą go pić nie tylko dorośli, ale i dzieci. Warto również zastosować leki jak paracetamol czy ibuprofen celem obniżenia temperatury.

Jak zmniejszyć ryzyko przeziębienia w sezonie infekcyjnym? Z pewnością warto unikać kontaktu z osobami chorymi. Jeśli nie musimy, nie przebywajmy w zatłoczonych miejscach. Bardzo ważna jest też higiena rąk - zawsze dokładnie myjmy ręce mydłem po powrocie do domu ze sklepu, szkoły, uczelni czy pracy (przez około 30 sekund). W ramach działań profilaktycznych można sięgnąć po specjalny gotowy preparat np. ViruProtect Stada.

Chcąc wzmocnić odporność organizmu, należy pamiętać o regularnym wysiłku fizycznym (umiarkowanym). Wskazane są codzienne spacery, jazda na rowerze, marszobiegi.

Mamy nadzieję, że dzięki naszym praktycznym wskazówkom unikniecie zachorowania na przeziębienie, a w razie wystąpienia infekcji, szybko zwalczycie jej dokuczliwe objawy i odzyskacie zdrowie. 

Lek. Michał Dąbrowski

Źródła:

1. https://www.mp.pl/pacjent/grypa/przeziebienie/61668,przeziebienie
2. https://www.mp.pl/pacjent/grypa/przeziebienie/61677,najwazniejsze-zalecenia-dla-przeziebionych
3. https://wylecz.to/uklad-oddechowy/czy-przeziebieniem-mozna-sie-zarazic-jak-zapobiegac-przeziebieniu/

STADA/PL/145/2021