Wodnisty katar – co go powoduje?

Najczęściej wodnisty katar to jeden z pierwszych objawów infekcji wirusowej. Objaw ten może występować także przy alergii, czy kontakcie z zanieczyszczeniami. Dowiedz się więcej na temat tego objawu i sprawdź, co pomoże na wodnisty katar?

Wirusowe infekcje górnych dróg oddechowych to jedne z najczęstszych przyczyn kataru, czyli nieżytu błony śluzowej nosa. Po kontakcie z drobnoustrojami dochodzi do produkcji zwiększonej ilości śluzu, którego zadaniem jest usunięcie ich z górnych dróg oddechowych. Patogenami atakującymi organizm najczęściej są różne typy rinowirusów, adenowirusów i koronawirusów.

Na początku infekcji zwykle pojawia się wodnisty katar o płynnej konsystencji i przezroczystej barwie. Często jest bardzo obfity, cieknący. Po ok. 2-3 dniach choroby katar staje się gęsty, po czym stopniowo zanika. Wbrew pozorom „katar wirusowy” nie zawsze jest jasny. Zdarza się, że jest jednocześnie żółty i wodnisty, niekiedy nawet o nieprzyjemnym zapachu.

Zabarwienie kataru świadczy o tym, że organizm toczy walkę z drobnoustrojami. W tym celu układ odpornościowy kieruje do błony śluzowej nosa przeciwciała, które wydostają się przez rozszerzone naczynia krwionośne, niekiedy wraz z wydzieliną ropną. To ona, a także martwe komórki naskórka, zanieczyszczenia i cząsteczki patogenów barwią wydzielinę nosową.

Wodnisty katar przy infekcji nie występuje jako samodzielny objaw. Niemal zawsze towarzyszą mu inne symptomy, takie jak:

• gorączka lub stan podgorączkowy;
• chrypka, kaszel;
• drapanie w gardle, kaszel;
• osłabienie. 

Alergia to kolejne schorzenie, które może być przyczyną nieżytu nosa. W tym przypadku wodnisty katar pojawia się po kontakcie z czynnikiem uczulającym. W konsekwencji błędnego rozpoznania przez układ immunologiczny dochodzi do uruchomienia reakcji obronnych, wśród których jest m.in. wytwarzanie histaminy. Związek ten odpowiada za uciążliwe objawy alergii, w tym za katar.

Czynnikami uczulającymi mogą być m.in.:

• pyłki roślin, roztocze kurzu domowego;
• alergeny pochodzenia zwierzęcego, np. białka znajdujące się w ich naskórku (potocznie alergia na sierść);
• alergeny pokarmowe, czyli określone składniki jedzenia.

Katar wodnisty, obfity, bardziej płynny niż przy infekcji, utrzymujący się nawet kilka tygodni i cechujący się sezonowym występowaniem zwykle sugeruje uczulenie na pyłki roślin. Dolegliwość taką określa się jako katar sienny.

Przy uczuleniu na roztocze znajdujące się w kurzu, wodnisty katar może trwać przewlekle, nawet przez cały rok. Szczególnie ważna jest w takim przypadku dbałość o zachowanie czystości w mieszkaniu. Z kolei osoby uczulone na produkty spożywcze mogą obserwować nasilenie objawów alergicznego nieżytu nosa zwykle na kilka do kilkunastu godzin po spożyciu posiłku zawierającego alergen.

Zdarza się, że wodnisty katar jest jedynym objawem alergii. Jednak znacznie częściej dochodzi także do wystąpienia innych dolegliwości, takich jak:

• przekrwienie spojówek;
• swędzenie i łzawienie oczu;
• opuchnięcie powiek, a nawet twarzy;
• kaszel w wyniku spływania wodnistego kataru po tylnej ścianie gardła;
• złe samopoczucie, drażliwość;
• bóle głowy.

Wodnisty katar może pojawiać się bez wyraźnej przyczyny. Zdarza się, że po prostu zmiana temperatury, zjedzenie pikantnej potrawy, czy zmiana ciśnienia wywołuje taką reakcję. W bardzo rzadkich przypadkach za wodnisty katar odpowiadają inne, poważne przypadłości.

Jeśli jednak nie występują objawy przeziębienia i alergii, a niepokojąca wydzielina wydostaje się z przewodu nosowego, warto poradzić się lekarza. Wodnisty katar wyciekający z jednego otworu, zwłaszcza u dziecka, może świadczyć o obecności ciała obcego. Nadmiar wydzieliny nosowej jest również jednym z objawów nieprawidłowości w budowie anatomicznej przegrody nosowej. Jeśli natomiast przed pojawieniem się kataru doszło do poważnego urazu głowy, wyciekający płyn może świadczyć o złamaniu podstawy czaszki. Są to jednak rzadkie sytuacje, przy których występują także inne objawy.

Sposoby na wodnisty katar należy dobierać w zależności od jego przyczyny. Działanie objawowe może nie być wystarczające, jeśli np. za nadprodukcję wydzieliny odpowiada reakcja alergiczna, czy też stały kontakt z zanieczyszczeniami.

Jeśli zaobserwujesz wodnisty katar u siebie lub u dziecka, warto od razu wdrożyć odpowiednie leczenie. Dzięki temu często możliwe jest złagodzenie infekcji, zanim zdąży się ona rozwinąć, a co gorsza przerodzić w poważną infekcję bakteryjną.

Pamiętaj, że wydzieliny nosowej nie można blokować. Wraz z nią usuwane są drobnoustroje, dlatego jeśli chcesz poczuć szybką ulgę, oczyszczaj nos za pomocą inhalacji, ziołowych naparów i środków nawilżających śluzówkę.

Szczególnie uciążliwy okazuje się wodnisty katar u dziecka. Spływająca po tylnej ścianie gardła wydzielina drażni przełyk, powoduje kaszel, a nawet odruch wymiotny. Staraj się więc jak najczęściej kłaść dziecko w pozycji na brzuszku. Dzięki temu wydzielina zostanie naturalnie usunięta przez nos. Nie zapominaj także o łagodnym oklepywaniu pleców. Czynność taka minimalizuje gromadzenie się wydzieliny w oskrzelach. Na wodnisty katar u dziecka można także stosować odpowiednią do wieku aromaterapię. Plastry, olejki eteryczne lub syropy udrażniają nos i ułatwiają oddychanie. 

Lek. Michał Dąbrowski

STADA/PL/172/2021